13 υπέροχα χωριά της Κρήτης! (Φωτογραφίες)

Ο ιστότοπος arttravel.gr ταξίδεψε στην Κρήτη κι ανακαλύψε πολυφωτογραφημένα ή άγνωστα χωριά, δίπλα στο κύμα ή στη ρίζα του Ψηλορείτη.

Μία φορά ο άνθρωπος, στην Κρήτη άμα πάει, θα βρίσκει πάντα αφορμές, πάλι να ξαναπάει.

Αρχάνες, Ηράκλειο

Η φήμη των Αρχανών έχει φτάσει σε όλη την Ευρώπη και όχι άδικα. Στην είσοδό τους το επιβλητικό νεοκλασικό που στεγάζει το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και λίγο πιο κάτω η ολόλευκη εκκλησία της Παναγίας. Το χωριό-πρότυπο είναι γεμάτο ατμοσφαιρικές γειτονιές με τα καλοσυντηρημένα σπίτια, βαμμένα σε χαρούμενα χρώματα. Σε κάθε βήμα ο επισκέπτης μαθαίνει όλο και περισσότερα για τις Αρχάνες. Γι'αυτό έχουν φροντίσει οι ντόπιοι: το Λαογραφικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το εργαστήριο γλυπτικής, το Μουσείο Κρητικής Ιστορίας και Παράδοσης λίγο πιο έξω. Στις Άνω Αρχάνες, στην Τουρκογειτονιά, στην αναπαλαιωμένη Φάμπρικα Ελένη θα μάθετε τα πάντα για τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής ελαιόλαδου. Οι αυλές των σπιτιών αποτελούν από μόνες τους λόγο για να επισκεφτεί κανείς το χωριό. Μεγάλες κι ολάνθιστες, μοιάζουν με όαση. Όλο το χωριό έχει μια αύρα διαφορετική από όλα τα άλλα κρητικά χωριά κι αυτό χάρη στους απέραντους αμπελώνες που κυκλώνουν το χωριό και στις δροσερές πηγές και τα υπόγεια νερά που διασχίζουν τα πέτρινα καλντερίμια και την πλατεία. Και πάντα οι ανοιχτόκαρδοι αρχανιώτες επιμένουν να κεράσουν τους επισκέπτες καπρικό (χοιρινό-λουκούμι στον ξυλόφουρνο) και μετά απαραίτητα πρόποση με ρακή στις χαρές που θα έρθουν.

Χουδέτσι, Ηράκλειο

Είναι περίεργο πώς αυτό το μικρό χωριό στα ορεινά του Ηρακλείου βγάζει τόση ενέργεια. Ίσως είναι οι νέοι που το γεμίζουν τα καλοκαίρια με τις φωνές τους. Ίσως πάλι είναι οι ντόπιοι που πειραματίζονται συνεχώς με ήχους και δεν χάνουν την ευκαιρία να στήσουν το επόμενο αυτοσχέδιο γλέντι στην πλατεία με τα δάχτυλά τους να χορεύουν επιδέξια πάνω στις χορδές της λύρας. Αυτόν τον τόπο, που λατρεύει την ρίμα, επέλεξαν ως παραθεριστικό θέρετρο το πρώτο μισό του 20ου αιώνα οι ευκατάστατοι Ηρακλειώτες, τον ίδιο τόπο επέλεξε πριν 35 χρόνια και ο πολυταξιδεμένος Ιρλανδός καλλιτέχνης Ross Daly. Αφού γύρισε όλο τον κόσμο βρήκε στο Χουδέτσι το δικό του μουσικό καταφύγιο και έστησε τον ''Λαβύρινθο'', το μουσικό του εργαστήριο. Νιώστε την ενέργεια του χωριού περπατώντας ανάμεσα στα ανέπαφα αρχοντικά με το δροσερό αεράκι που κατεβάζει η ρεματιά από το μοναστήρι της Σπηλιώτισσας να προκαλεί ένα γλυκό ρίγος.

Ζαρός, Ηράκλειο

Στέκει για πάνω από 400 χρόνια και δεν υπάρχει άλλος σε ολόκληρη την Κρήτη. “Είναι μοναχοπαίδι”, έλεγε με περηφάνια ο κυρ Μιχάλης, ο τελευταίος μυλωνάς του νησιού. Για δεκαετίες άλεθε το κριθάρι και το σιτάρι των συγχωριανών του για να δώσει αλεύρι για το ψωμί. Ακόμα και από το Ρέθυμνο έρχονταν για το αλεύρι του. Έφυγε από την ζωή λίγο πριν πατήσει τα 100 ο κυρ Μιχάλης αλλά άφησε πίσω του έναν νερόμυλο-κόσμημα. Έναν από τους πολλούς που λειτουργούσαν κάποτε στο χωριό χάρη στα άφθονα νερά. Τόπος ευλογημένος στους πρόποδες του Ψηλορείτη. Εύφορα κτήματα και περιβόλια, με αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια την τεχνητή λίμνη, γεμάτη πέστροφες. Κι από πάνω καθρεφτίζονται τα επιβλητικά βράχια του Ψηλορείτη.

Άνω & Κάτω Ασίτες, Ηράκλειο

Αμπελώνες, ελαιώνες και πάλι αμπελώνες. Αυτή είναι η διαδρομή μέχρι να φτάσει κανείς στους ανατολικούς πρόποδες του Ψηλορείτη. Εκεί βρίσκονται σκαρφαλωμένα σε υψόμετρο 450 μέτρων δύο από τα πιο παραδοσιακά χωριά ολόκληρου του νομού. Σήμερα επικρατεί κινητικότητα. Παρέες νεαρών ντυμένοι στα κίτρινα και πράσινα κατευθύνονται προς το γήπεδο. ''Τα χρώματα της Βραζιλίας'', λέει γελώντας ο Μηνάς, ένθερμος υποστηρικτής της τοπικής ομάδας. Από το 1990 οι Άνω και Κάτω Ασίτες ένωσαν τις δυνάμεις τους και ίδρυσαν την Ένωση Ασιτών, το ποδοσφαιρικό καμάρι της περιοχής. Το άλλο καμάρι της περιοχής είναι η Μονή του Αγίου Γεωργίου Γοργολαΐνη. Είναι από τις αρχαιότερες στην Κρήτη αφού υπάρχει τουλάχιστον από τον 13ο αιώνα. Στην αυλή της υπάρχουν δύο ''θαύματα'' της φύσης: ένας πλάτανος και ένα κυπαρίσσι που έχουν κριθεί διατηρητέα. Διατηρητέα είναι η πελώρια δρυς στη θέση ''Μαστραχά'', εκεί όπου σκοτώθηκε ηρωικά ο Φραγκιός Μαστραχάς αγωνιζόμενος σε μάχη του 1868. Τον αγαπάνε τον τόπο τους οι ασιτιανοί. Έχουν πολιτιστικό σύλλογο, βιβλιοθήκη και λαογραφικό μουσείο και μοιάζουν να έχουν βάλει σκοπό της ζωής τους να τον αγαπήσεις κι εσύ. Γι'αυτό μην αρνηθείς να καθίσεις μαζί τους στο καφενείο και παρέα με ρακές να μάθεις για τα σπήλαια, τις εκκλησίες, τα έθιμα και τον εγκαταλειμμένο οικισμό της Νίσης.

Βάμος, Χανιά

Ταξίδι στο Βάμο σημαίνει φυγή στο πιο ανόθευτο κομμάτι της Κρήτης, αυτό που σέβεται την ιστορία της, τα σπίτια και τα αρχοντικά της, αφουγκράζεται τη φύση και κρατά αναλλοίωτη την παράδοση. Σημαίνει συνάντηση με ανθρώπους αγέρωχους και απρόβλεπτους, που κάποιος αόρατος μαγνήτης κρατάει στον τόπο τους. Ελαιώνες και οπωρώνες δημιουργούν ένα σκηνικό Τοσκάνης, και τριγύρω αγροτόσπιτα φτιαγμένα από πέτρα, χώμα και ξύλο. Οι ντόπιοι θα σε υποδεχτούν σαν να σε ήξεραν από πάντα. Καθώς περπατάς στην παλιά γειτονιά με τα πέτρινα σοκάκια, τις μυστικές γωνιές και τα υπέροχα αναπαλαιωμένα αποκωρονιώτικα σπίτια, θα σε τραβήξουν να σε κεράσουν ρακή κι ένα κομμάτι εξαιρετικό απάκι, έτσι για τον μεζέ. Συνοδοιπόροι στο ταξίδι αυτό, άνθρωποι απ΄ όλο τον κόσμο, Άγγλοι, Αμερικανοί και Ιάπωνες. Μια ιδιόρρυθμη ''κάστα'' μυημένων στην απόδραση προς το όνειρο. Γυρνούν ξανά και ξανά στον Βάμο για να αναγεννηθούν στη φύση, περπατώντας στα άπειρα μονοπάτια που οργώνουν την περιοχή, διασχίζοντας κατάφυτα ρέματα και απόμερα ξωκλήσια. Για να μάθουν πώς παρασκευάζεται η γραβιέρα, η μυζήθρα και ο ανθότυρος και να φορέσουν την ποδιά για να φτιάξουν καλιτσούνια και ντολμαδάκια. Για να δουν το φεγγάρι να βγαίνει πάνω από τα Λευκά Όρη πίνοντας Μαρουβά και ακούγοντας μαντινάδες για ανεκπλήρωτες αγάπες.

Χώρα Σφακίων, Χανιά

Φωτογραφίες: © Shutterstock
Από τα Χανιά ως τα Σφακιά είναι περίπου 90 λεπτά. Τόσο κάνει για να βγει κανείς από το Αιγαίο στο Λιβυκό, ακολουθώντας το δρόμο που περνάει μέσα απ’ το κρητικό ''φαρ ουέστ''. Ανάμεσα στις στροφές ξεφυτρώνουν μαγαζάκια, ταβέρνες, αναψυκτήρια και κάπου κάπου ένα ξενοδοχείο. Πίσω από τα άγρια βουνά, εμφανίζεται σαν προέκταση των φαραγγιών το Λιβυκό πέλαγος. Το τοπίο είναι καθηλωτικό, σχεδόν τρομακτικό. Η Χώρα είναι η έδρα του δήμου Σφακίων, του πιο αραιοκατοικημένου δήμου της Ελλάδας. Μια δυσπρόσιτη και τραχιά περιοχή που περιβάλλεται από τις απόκρημνες πλαγιές των Λευκών Ορέων και τα πολυάριθμα φαράγγια που σχηματίζονται σ’αυτές. Το χωριό είναι χτισμένο σχεδόν στην κατάληξη του φαραγγιού του Ίμπρου κι έχει δύο λιμανάκια όπου δένουν τα καραβάκια για την Αγία Ρουμέλη, το Λουτρό και το νησί της Γαύδου. Σε τούτο τον τόπο θα βρεις περήφανους Σφακιανούς που δεν παραδόθηκαν ποτέ στους κατακτητές, που αψήφισαν το θάνατο και πρωτοστάτησαν σε αμέτρητες εξεγέρσεις κατά των Τούρκων. Είναι ένας τόπος γεμάτος περηφάνια, αγάπη για την Κρήτη και δέος για την ομορφιά που δεν τιθασεύεται.

Λουτρό Σφακίων, Χανιά

Δεκαπέντε λεπτά. Τόσο θα χρειαστεί το καραβάκι για να σας μεταφέρει από τη Χώρα Σφακίων στο μικροσκοπικό χωριό. Στο στριμωγμένο ανάμεσα στα βράχια οικισμό, νιώθει κανείς πως ανακάλυψε τον τελευταίο καλοκαιρινό παράδεισο της νότιας Κρήτης. Απομονωμένος, γαλήνιος, με ένα μπαράκι, μαγαζάκια και δωμάτια μετρημένα στα δάχτυλα. Εδώ δεν υπάρχουν δρόμοι που να οδηγούν στο Λουτρό ή μακριά από αυτό. Και πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να σε μαγέψει εκείνη η πανσέληνος που βάψει ολόκληρο τον κόλπο ασημένιο. Είναι η στιγμή που η επιστροφή στον πολιτισμό μοιάζει με εμπειρία που δεν θα θες να ξαναζήσεις.

Ανώγεια, Ρέθυμνο

''Τα Ανώγεια βρίσκονται πάνω σε κορυφή βουνού γιατί τους αρέσει να φαίνονται. Είναι το τελευταίο χωριό που συναντάς ανεβαίνοντας στον ουρανό από τον Ψηλορείτη. Τα μητάτα είναι τα σπίτια των βοσκών, σαν πέτρινες μήτρες, με την τεχνική της υστερομινωικής εποχής. Στα Ανώγεια οι γυναίκες έχουν ονομαστά μπαλκόνια με λουλούδια. Στα υφαντά τους στα εργαστήρια κυριαρχούσε ο κόκκινος κάμπος. Οι χώροι όπου γίνονταν οι γάμοι και τα γλέντια: στο Περαχώρι, στην Καβαλλαρία, στο Μεϊντάνι. Όλες οι πλατείες έχουν γύρω γύρω καφενεία. Στην ουσία είναι αξονικοί τομογράφοι. Όταν κάποιος περάσει από τη μέση της πλατείας, ακτινογραφείται από τους θαμώνες. Ο σαρκασμός και ο αυτοσαρκασμός είναι στοιχεία της καθημερινότητας. Αν είσαι ξένος και επισκεφτείς τα Ανώγεια, όταν σε κεράσουν (και θα σε κεράσουν), να ανταποδώσεις το κέρασμα και θα σου ανοίξουν την καρδιά τους''. Έτσι περιγράφει ο Λουδοβίκος των Ανωγείων την πατρίδα του και μόνο αν την επισκεφτείτε θα μπορέσετε να καταλάβετε γιατί διαφέρει από κάθε άλλο χωριό της Κρήτης.

Μαργαρίτες, Ρέθυμνο

Θα σας το συστήσουν ως το χωριό των πιθαράδων, αφού οι Μαργαρίτες έχουν παράδοση στην αγγειοπλαστική. Τριγυρνώντας στα σοκάκια βλέπεις τις μεγάλες γλάστρες από πηλό έξω από τις πόρτες και τους λιγοστούς τουρίστες να μπαίνουν στα κεραμοποιεία. Τα λουλούδια κατακλύζουν τις αυλές, το βράδυ το αεράκι είναι δροσερό, η ρακή παγωμένη και η ζωή απλή και ωραία. Σκαρφαλωμένες σε υψόμετρο 300 μέτρων, στους βόρειους πρόποδες του Ψηλορείτη, οι Μαργαρίτες απέχουν 27 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο. Αρχαία μοναστήρια, πύργοι, μονοπάτια, ξωκλήσια κρυμμένα σε σπηλιές και φαράγγια και μια εύφορη κοιλάδα που απλώνεται μπροστά από το χωριό συνθέτουν το σκηνικό του γραφικού χωριού.

Πλακιάς, Ρέθυμνο

Τίποτα δεν θυμίζει το σκηνικό που αντίκριζαν εδώ οι ελάχιστοι, εναλλακτικοί ταξιδιώτες που έφταναν στο νότο του Ρεθύμνου πριν λίγες δεκαετίες: δέκα σπιτάκια όλα κι όλα και μια χούφτα φιλόξενοι κάτοικοι. Μετά τη δεκαετία του '70, ο Πλακιάς μεγάλωσε, απέκτησε περισσότερα σπίτια που αγκαλιάζουν τον μεγάλο κόλπο που έχει σχήμα μισοφέγγαρου, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα, ταβερνάκια αλλά και πολλούς καλοκαιρινούς επισκέπτες που λατρεύουν τις παραλίες της και αλλά και την πεζοπορία.

Τριόπετρα, Ρέθυμνο

Γύρω μας τα γνώριμα, άναρχα βουνά της Κρήτης. Μόλις τρία χιλιόμετρα απ’ την περιοχή του Άγιου Παύλου είναι τα Ακούμια, ένα χωριό που ξεκινά από το ύψος του κεντρικού δρόμου και κατεβαίνει ως την παραλία της Ακουμιανής Γυαλιάς, δηλαδή της Τριόπετρας. Στεκόμαστε στην άκρη στον Άγιο Παύλο και αγναντεύουμε την παραλία της Τριόπετρας. Τρεις τεράστιες, λείες πέτρες στη μια άκρη της χάρισαν το όνομά της. Εκεί το τοπίο είναι τελείως διαφορετικό. Η παραλία είναι τεράστια σε μήκος με μαγαζάκια και καταλύματα μετρημένα στα δάχτυλα. Ήρθαμε εδώ για να βιώσουμε την απόλυτη ελευθερία, για να νιώσουμε την αλμύρα του Λιβυκού πελάγους στα χείλη και να χαμογελάσουμε.

Μακρύγιαλος, Λασίθι

Το ψαροχώρι βρίσκεται 25 χλμ από την Ιεράπετρα. Μέχρι τη δεκαετία του '70, ο τότε μικρό παραθαλάσσιος οικισμός αποτελούσε μια φτωχή και παραμελημένη περιοχή στη νότια Κρήτη με λίγες αποθήκες κτισμένες στη άκρη της θάλασσας, στις οποίες οι ντόπιοι κάτοικοι (που εκείνη την εποχή κατοικούσαν στα γύρω βουνά) αποθήκευαν προς εξαγωγή διάφορα προϊόντα όπως λάδι, σουλτανίνα, χαρούπια, σιτηρά και οικόσιτα ζώα. Από το 1980, όμως, αυτό το ακατέργαστο παραθαλάσσιο κομμάτι στο Λιβυκό πέλαγος παίρνει γλυκιά εκδίκηση και έχει μετατραπεί στον αγαπημένο προορισμό για τους λάτρεις τις ανεπιτήδευτης ομορφιάς. Οι μυημένοι γνωρίζουν πως τα ήρεμα νερά της αμμουδερής παραλίας του οικισμού είναι πολύ ζεστά ακόμη και στα τέλη Οκτωβρίου.

Κουτσουνάρι, Λασίθι

Γραφικός οικισμός, μόλις 9 χλμ από την Ιεράπετρα. Ξεχωρίζει η μεγάλη αμμουδερή παραλία του που διαθέτει οργανωμένα αλλά και πιο ήσυχα σημεία. Το πανέμορφο χωριουδάκι είναι αρκετά ανεπτυγμένο τουριστικά ενώ μεγάλο του ατού είναι η κοντινή του απόσταση από την Ιεράπετρα. Εδώ, θα έρθετε για να ζήσετε ήσυχες διακοπές χωρίς να σας λείψει καμία από τις ανέσεις.

πηγή:  candianews

Το έθιμο του Κλήδονα στην Κρήτη

Ο Κλήδονας είναι ένα ελληνικό έθιμο που τελείται στις 24 Ιουνίου, την ημέρα του Αγίου Ιωάννου σε πολλές περιοχές στην Ελλάδα. Από περιοχή σε περιοχή παρατηρούμε διαφορές στην αναβίωση του εθίμου. Στην Κρήτη συγκεκριμένα το έθιμο αναβιώνει ως εξής:

Την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, και κάποια ή κάποιες από αυτές φέρνουν από το πηγάδι ή την πηγή το «αμίλητο νερό». Επιστρέφοντας στο σπίτι όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, την υδροφόρο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα αντικείμενο (μήλο πράσινο ή κόκκινο, κόσμημα, κλειδί κ.α.), το λεγόμενο ριζικάρι.

Στη συνέχεια το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα, το οποίο δένεται γερά με ένα κορδόνι («κλειδώνεται») και τοποθετείται σε ταράτσα ή άλλο ανοιχτό χώρο. Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων. Λέγεται ότι, οι ανύπαντρες που έχουν ρίξει ριζικάρι στο δοχείο, τη νύχτα θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο. Ανήμερα του Αϊ-Γιαννιού, αλλά πριν βγει ο ήλιος, η υδροφόρος νεαρή της προηγουμένης φέρνει μέσα στο σπίτι το αγγείο.

Το μεσημέρι, ή το απόγευμα, συναθροίζονται πάλι οι ανύπανδρες κοπέλες και οι υπόλοιποι χωριανοί για να παίξουν το ρόλο μαρτύρων της μαντικής διαδικασίας. Καθισμένη στο κέντρο της συντροφιάς, η υδροφόρος νεαρή ανασύρει ένα-ένα από το αγγείο τα αντικείμενα, που αντιστοιχούν στο «ριζικό» κάθε κοπέλας και μια άλλη, κάποια που έχει ποιητικό ή μαντικό ταλέντο απαγγέλλει ταυτόχρονα τυχαίες μαντινάδες. Μαντινάδες που είναι επηρεασμένες απλώς και μόνο από τη θέα του ριζικαριού, αφού η μαντιναδολόγος δεν ξέρει σε ποιον ανήκει το κάθε ριζικάρι. Η μαντινάδα που αντιστοιχεί στο αντικείμενο (ριζικάρι) της κάθε κοπέλας θεωρείται ότι προμηνάει το μέλλον της και σχολιάζεται από τους υπόλοιπους, που προτείνουν τη δική τους ερμηνεία σε σχέση με την ενδιαφερόμενη. Σε κάποιας κοπέλας το ριζικάρι ο αείμνηστος μαντιναδολόγος Καμινοκωστής, είχε πει την εξής μαντινάδα:

Σα μάθει ο σκύλος γράμματα κι η γάτα να διαβάζει
τότε και συ θα παντρευτείς να κάμει ο κόσμος χάζι….
(Και η κοπελιά αυτή πράγματι μέχρι σήμερα δεν έχει παντρευτεί!)

Μετά που θα βγουν όλα τα ριζικάρια από το υδροφόρο αγγείο, η υδροφόρος νεαρά χύνει το νερό του αγγείου μέσα σε ένα πηγάδι σταυρωτά και στη συνέχεια το σκεπάζει με ένα κόκκινο πανί. Το μεσημέρι ή τα μεσάνυκτα οι κοπέλες, ενίοτε και νεαροί, σηκώνουν προσεκτικά το πανί, ώστε να μη δει φως το νερό του πηγαδιού, και βάζουν μέσα το κεφάλι τους. Συνάμα η υδροφόρος με ένα καθρέπτη κατεβάζει τις ακτίνες του ήλιου ή του φεγγαριού μέσα στο πηγάδι και οι κοπέλες ρίχνοντας με ειδικό τρόπο μια – μια τα ριζικάρια τους μέσα στο πηγάδι και εκεί στα κύματα του νερού του πηγαδιού οι παριστάμενοι βλέπουν υπερφυσικά ή μεταφυσικά φαινόμενα, τα οποία επεξηγούν μετά οι μεγαλύτερες και μυημένες γυναίκες, όπως επίσης και αγαπημένα πρόσωπα που έχουν πεθάνει ή το πρόσωπο που θα παντρευτούν κ.α.

Σύμφωνα με ορισμένους η λέξη «Κλήδωνας» προέρχεται από τη λέξη κλειδί που ανοίγει και κλείνει το κουτί τη τύχης, εξ ου και οι μαντινάδες:

Κλειδώνουμε τον κλήδονα μ’ ένα μικιό κλειδάκι, κι απόης τον αφήνουμε έξω στο φεγγαράκι

Με τις φωτιές του Αϊ-Γιαννιού είδα την ομορφιά σου,κ’ είπα να πέσω να καώ μέσα στην αγκαλιά σου.
Ένα αστέρι τ ’Αϊ Γιαννιού μήνυμα θα σου φέρει,το πόσο θέλω να γενώ παντοτινό σου ταίρι
Τ’Άη Γιαννιού στον Κλήδονα που τις φωθιές πηδούνε,οι κοπελιές ελπίζουνε καλό γαμπρό να βρούνε
Ανήμερα τ’ Άη Γιαννιού με καλομοίρας χέρι,θε να γραφτεί αιώνια πως θα σε κάνω ταίρι
Κιονά τ΄αμίλητο νερό που’ ναι στο κιούπι μέσα,πίνω το μα κατέχω το ότι δεν έχει μπέσα
Μου το πανε στο Κλήδονα πως θα με κάνεις ταίρι,μα την αυγή που ξύπνησα σε πήρε το αγέρι
Σας εύχομαι από καρδιάς του Κλήδονα τ΄αστέρι,στιγμές πολλές στιγμές χαράς στο σπίτι σας να φέρει.
Κρητικοπούλα κοπελιά με το σταμνί στον ώμο,φέρε τ’ αμίλητο νερό και πρόσεχε στο δρόμο
Στον Κλήδονα χαροκοπούν κι έλα στο πανηγύρικαι στα παλιά μας χωρατά η σκέψη να γιαγύρει
Του Κλήδονα τα μυστικά κανείς δεν τα κατέχει,μόνο τ’ αμίλητο νερό που στο κουρούπι έχει.
Ας πιεί τ’ αμίλητο νερό μα μένα μη μου δώσει,για να της λέω σ’ αγαπώ μέχρι να ξημερώσει
Τα ριζικάρια ρίχνουνε στον Κλήδονα με χάρη,για να προβλέψουν ποια με ποιόν θα γίνουνε ζευγάρι.
Άσπρο γαρύφαλλο κρατώ , κόκκινο θα το βάψω,κι αν το πετύχω στην μπογιά, πολλές καρδιές θα κάψω.

πηγή: iscreta

Ανωγειανή Χυλόφτα

Υλικά:

½ κιλό αλεύρι,

250γρ. νερό,

λίγο αλάτι και λίγη ζάχαρη,

1 ρακοπότηρο λάδι.

Εκτέλεση:

Ζυμώνουμε το ζυμάρι μας και το αφήνουμε να ξεκουραστεί.

Πρέπει να έχουμε μια σφιχτή ζύμη. Το περνάμε από το μηχανάκι του φύλλου (πάχος περίπου 2 χιλιοστά) ή ανοίγουμε φύλλο με ξυλίκι.

Εάν το κάνουμε με το ξυλίκι, πρέπει το φύλλο μας να έχει επάνω του μπόλικο αλεύρι, για να μην κολλήσει. Τυλίγουμε το φύλλο μας στο ξυλίκι.

Τραβάμε το ξυλίκι και κόβουμε με το μαχαίρι κάθετα τη ζύμη.

Ξεδιπλώνουμε την κομμένη ζύμη και έχουμε μακριές λωρίδες που τις αφήνουμε να στεγνώσουν.

Βράζουμε τη χυλόφτα σε μπόλικο αλατισμένο νερό και σερβίρουμε με ανθότυρο. Εάν θέλουμε, βράζουμε τη χυλόφτα σε γάλα σε σιγανή φωτιά για να μην πιάσει ή πρώτα σε καυτό νερό και όταν μισοψηθούν, σουρώνουμε και τελειώνουμε το βράσιμο με γάλα.

Στην περίπτωση αυτή, σερβίρουμε τη χυλοφτά με ζάχαρη και κανέλα.

Από το έντυπο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων 1ου Δημοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου Ανωγείων, 2005

πηγή:e-mesara

Λίγη ρακί και καθόλου ρυτίδες- Συνταγή από τη Κρητικιά γιαγιά!!!

Η ρακί, εκτός του ότι είναι ένα αγαπημένο κρητικό ποτό, βοηθά και στην απομάκρυνση των ρυτίδων!!! Και όμως !!!

Το δυνατό αυτό κρητικό ποτό  υπόσχεται να εξαφανίσει τις ανεπιθύμητες ρυτίδες, να λειάνει το δέρμα  και να επιστρέψει τη  λάμψη στο πρόσωπό  σας.

Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι   να φτιάξετε ένα μείγμα με ένα πήλινο κανατάκι με ρακί και περίπου 2 χούφτες από το φυτό μυρτιά.

Αρχικά, λιώστε  με ένα γουδί τη ποσότητα της μυρτιάς που αναφέραμε και ρίξτε τα στο κανατάκι  με τη ρακί. Αφήστε το μείγμα για 7 με 8 ώρες και μετά σουρώστε το.

Βάζετε το μείγμα σε ένα καθαρό δοχείο για να διατηρηθεί και το εφαρμόζετε τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, με ένα βαμβάκι σε όλο το πρόσωπο!! Αφού το απλώσετε καλά, ξεβγάζετε και είστε έτοιμες!!!!

πηγή: mystikaomorfias

Πέτρα ήταν, δεν ήταν άνθρωπος!

Της Ελένης Μπετεινάκη**
Σήμερα το πρωί, χαράματα σχεδόν σε μια από τις συνηθισμένος βόλτες μου, με το ποδήλατό μου, βρέθηκα σε μια πλατεία που πραγματικά σφύζει από ζωή  όλη μέρα και ιδιαίτερα τα πρωινά. Καφετέριες, μπαράκια, σουβλατζίδικα , μεζεδοπωλεία…Είναι η πίσω πλευρά των Δικαστηρίων, η πλατεία μπροστά από το Ταχυδρομείο. Τόπος συνάντησης εκατοντάδων Ηρακλειωτών καθημερινά… Ερημιά τέτοια ώρα, ένα δυο σκυλιά τριγύριζαν και δυο νεαρά παιδιά που μάλλον έδειχναν  να πηγαίνουν για ύπνο ύστερα από ολονύχτιο ξενύχτι. Απόλυτη ησυχία τριγύρω … Κατέβηκα από το ποδήλατο και τα σκαλιά και στάθηκα για μια ακόμα φορά μπροστά σε εκείνο το μαρμάρινο άγαλμα που χρόνια τώρα στέκει εκεί αμίλητο, ακούνητο για να θυμίζει  σε όλους μας πως τέτοιοι άνθρωποι δεν υπάρχουν πια….
Ίσως να υπάρχει και μια αντίστοιχη πλατεία  στα Χανιά ή  στα Σφακιά ή  στην Ανώπολη. Δεν ξέρω για να είμαι ειλικρινής! Θυμήθηκα ξανά την ιστορία τούτου του ανθρώπου, ενός μεγάλου ήρωα. Ανατρίχιασα για μια ακόμη φορά … Πλατεία Δασκαλογιάννη …Ποιός προσέχει τις λεπτομέρειες …στέφτηκα!
Ποιος  ήταν ο Δασκαλογιάννης αλήθεια και πότε έζησε;
Με μια γρήγορη ματιά στο διαδίκτυο βρίσκει κανείς όλη σχεδόν την βιογραφία του κι αν ψάξει λίγο παραπέρα ίσως πραγματικά βρει ιστορίες για ένα άνθρωπο που αγάπησε πολύ τον τόπο του, την οικογένεια, το εμπόριο, την θάλασσα αλλά και τη ζωή. Γιατί μόνο αν αγαπάς τόσο πολύ τη ζωή, αντέχεις να τη δεις να τελειώνει τόσο μαρτυρικά και τόσο παράλογα, που το ανθρώπινο μυαλό μπορεί και να σαλέψει, ακούγοντας ή βλέποντας με τα ίδια του τα μάτια αυτό το φρικτό τέλος της. Έτσι κι ο Νικολός ο αδελφός του, που οι Τούρκοι τον υποχρέωσαν να δει τον αργό και μαρτυρικό θάνατο του Γιάννη Βλάχου ή Δασκαλογιάννη του αδελφού του, έχοντας τον καθισμένο σε μια καρέκλα και κρατώντας του ακούνητο το κεφάλι για να παρακολουθεί το αποτρόπαιο θέαμα, ως που λένε πως έχασε τις αισθήσεις και τα λογικά του εκείνη την μέρα…
Ήταν 17 Ιουνίου 1771…σε μια πλατεία του Χάνδακα ή μήπως του Μεγάλου Κάστρου;
Γεννιέται ανάμεσα στα 1722 και στα 1730. Αδιευκρίνιστη μέχρι σήμερα η ημερομηνία αυτή. Τόπος του η Ανώπολη Σφακίων και τ΄ όνομά του λένε πως ήταν Ιωάννης Βλάχος  αλλά επειδή ήταν πολύ μορφωμένος τον αποκαλούσαν Δάσκαλο και επειδή τα προσωνύμια ή παρατσούκλια, όπως τα λέμε στην Κρήτη, ήταν πολύ συνηθισμένα από τότε στο νησί, τον αποκαλούσαν κάποιες φορές Δασκαλογιάννη ή τουλάχιστον έτσι έφτασε ως τις μέρες μας. Πολυταξιδεμένος Σφακιανός, με πατέρα πλούσιο και καραβοκύρη που τον σπούδασε όπως έκαναν τότε οι εύπορες οικογένειες στην Ιταλία και λέγανε πως ήταν  ρήτορας δεινός. Μιλούσε άπταιστα Ιταλικά και Ρώσικα. Είχε μέτριο ανάστημα και ήταν χαρούμενος άνθρωπος. Η φήμη του είχε περάσει τα σύνορα του νησιού μα και  της χώρας του κι έφτανε ως την Ρωσία και την αυλή της  αυτοκράτειρας Αικατερίνης της Β΄. Είχε  τέσσερα αδέρφια, το Νικόλαο ή Χατζή Σγουρομάλλη, τον Παύλο, το Μανούσο και τον Γεώργιο. Το όνομα της γυναίκας του ήταν Σγουρομαλλίνη ή Ξανθομαλλίνη. Καταγόταν από το Ρέθυμνο και είχαν αποκτήσει 6 παιδιά, τέσσερις κόρες και δύο γιους. Τη Μαρία, την Ανθούσα, την Ελευθερούσα, το όνομα της τέταρτης δεν έγινε ποτέ γνωστό στα γραπτά που διασώζονται, τον Ανδρέα και το Νικολάκη.
Σαν έμπορος και καραβοκύρης και ο ίδιος είχε τέσσερα τρικάταρτα καράβια και μαζί με τ’ αδέρφια του, ναυτικά «πρακτορεία» στα κυριότερα λιμάνια και σε πολλά ελεύθερα ελληνικά νησιά, όπως ήταν τα Κύθηρα.
Λόγω της ιδιοσυγκρασίας, της μόρφωσης και των ιδεών του ανακατεύτηκε στα περίφημα Ορλωφικά και δέχτηκε να συμμετέχει στο επαναστατικό κίνημα, πιστεύοντας στις υποσχέσεις της Ρωσίας για συμπαράσταση και βοήθεια. Έτσι υποκινεί την γνωστή επανάσταση των Σφακίων ή του Δασκαλογιάννη όπως την γνωρίζουμε στα 1770.
 Ήταν  25 του Μάρτη όταν υψώθηκε η σημαία της επανάστασης στην Ανώπολη Σφακίων. Οι υποσχέσεις του Αλέξιου Ορλώφ αποδεικνύονται ψεύτικες, μιας και ο  ίδιος αντί να έρθει στα Χανιά με τον στόλο του για βοήθεια πηγαίνει στον  Τσεσμέ και συμμαχεί με τους Τούρκους. Ο Δασκαλογιάννης δείχνοντας αμέριστο θάρρος, συνεχίζει την επανάσταση του και μάλιστα δίνει μια από τις πιο μεγάλες του μάχες στα στενά της  Νίμπρου για δύο ολόκληρες ημέρες. Δίνει εντολή στα γυναικόπαιδα να επιβιβασθούν στα καράβια, πληροφορία που αμέσως μαθαίνουν οι Τούρκοι και ένας πολυάριθμος στρατός 6000 αντρών καταφθάνει στην περιοχή με σκοπό να τους εμποδίσουν. Ακολουθεί σφοδρή μάχη όπου σκοτώνονται  300  Σφακιανοί από μια δύναμη 700 ανδρών στην περιοχή του σημερινού Λουτρού και οι Τούρκοι εισβάλουν  στην Ανώπολη. Σκοτώνονται όλοι σχεδόν οι Κρητικοί που ήταν εκεί. Μόνο εκατό γυναικόπαιδα που αιχμαλώτισαν οι Τούρκοι επέζησαν από τούτο το άγριο μακελειό. Η μανία των Τούρκων που επιτέλους εισβάλουν στην δύσβατη περιοχή δεν εξαντλείται στην αφαίρεση τόσον ψυχών αλλά συνεχίζει και εκτονώνεται και στην γη, κόβοντας δέντρα και  ξεριζώνοντας ακόμα και τα αμπέλια με τις ελιές. Όσους άνδρες συλλάμβαναν τους έσφαζαν επί τόπου, ενώ τις άσχημες γυναίκες, τα παιδιά και τους γέρους τους έριχναν σε γκρεμούς για να διασκεδάσουν.
Από τούτη την φονική μάχη δεν γλιτώνουν ούτε τα αγόρια του Δασκαλογιάννη αλλά ούτε και η γυναίκα του με τις δύο μεγάλες του κόρες που βρίσκονταν ανάμεσα στα γυναικόπαιδα που θα αποβιβάζονταν  στα καράβια. Τραυματίζεται η Σγουρομαλλίνη και οι δύο της κόρες πέφτουν  στα χέρια των Τούρκων που όταν έμαθαν ότι είναι κόρες του, τις παρέδωσαν στο σερασκέρη*. Τότε κι εκείνος αποφασίζει να παραδοθεί στον Πασά. Οι άλλοι αρχηγοί έχουν αντίθετη γνώμη, όμως αυτός υποκύπτει στις υποσχέσεις του Τούρκου Πάσα πως δεν θα πειράξει καθόλου τα Σφακιά αν παραδοθεί. Η συνέλευση των αρχηγών της περιοχής ολόκληρης αποφασίζει να μην γίνει αυτή η παράδοση και τότε οι Τούρκοι τους περικυκλώνουν στο φαράγγι της Αράδαινας και ακλουθεί ένα δεύτερο μεγάλο μακελειό που κράτησε μέρες με πολλές βιαιοπραγίες ανάμεσα σε Τούρκους και Κρητικούς ή μη, που βρίσκονταν εκεί για βοήθεια. Τότε ο Δασκαλογιάννης φέροντας το βάρος όλης της ευθύνης για την ανελέητη καταστροφή αποφασίζει την οριστική παράδοσή του στον Πασά. Εκείνος πάλι στέλνοντας μια επιστολή μηνύει σε όλους τους αρχηγούς τα παρακάτω  :
 
"Προς τους καπεταναίους των Σφακίων.
Με το γενικό αρχηγό σας τον οποίο θεωρώ φίλο και όχι αιχμάλωτο έδωσα τις ακόλουθες συμφωνίες που πρέπει να παραδεχτείτε όλοι, αλλιώς θα σας καταστρέψομε εντελώς.
Πρώτον: Ο αρχηγός Δασκαλογιάννης δεν θα επιστρέψει στα Σφακιά αλλά θα παραμείνει μαζί μας, για τρία χρόνια, με την περιποίηση φυσικά που απαιτεί η θέση του.
Δεύτερον : Πρέπει να δηλώσουν οι Σφακιανοί εγγράφως ότι αναγνωρίζουν την τούρκικη κυβέρνηση της Κρήτης.
Τρίτον : Οι Σφακιανοί θα εξακολουθούν να έχουν τα όπλα τους, θα διοικούνται σύμφωνα με τα έθιμά τους, και θα πληρώνουν κάθε χρόνο 5000 γρόσια."
Τα περιθώρια στενεύουν, οι αρχηγοί δέχονται την συμφωνία την οποία επικυρώνουν στέλνοντας την απάντησή τους και 500 πρόβατα δώρο και παρουσιάζονται οι ίδιοι στον Χασάν Πασά. 75 οπλαρχηγοί, ο Πρωτόπαππας και άλλοι έξι παπάδες. Όμως εκείνος τους συλλαμβάνει και του οδηγεί στο Μεγάλο Κάστρο, το σημερινό Ηράκλειο, έγκλειστους και με πολλά βασανιστήρια στις φυλακές του φρουρίου του Κούλε.
 Ο Στέφανος Ξανθουδίδης γράφει σχετικά με την τελευταία πράξη αυτού του δράματος  :
«… αφού εφόνευσεν τον αδελφόν του Δασκαλογιάννη Νικόλαον και άλλους τινάς, τον Δασκαλογιάννην εκράτησεν ιδιαιτέρως εις το Κονάκι, την δε κόρην του Μαρίαν έδωκεν εις τον Δεφτεντάρην. Εν έτος κατόπιν αφού μάτην δια δολίων μέσων πρασπαθήσας να φέρη εκ Κυθήρων, όπου είχον καταφύγει, και τους δύο άλλους αδελφούς του Δασκαλογιάννη απέτυχε, διατάσσει να θανατώσωσι εκδέροντες αυτόν ζώντα. Το περιστατικόν διηγήθη κατά το 1838 γέρων Οθωμανός αυτόπτης μάρτυς του τραγικού θεάματος. Εις την Πλατείαν των Τριών Καμαρών επήξαν θρόνιον ξύλινον, και αφού τον πρόσεδεσαν επ΄ αυτό, ώστε να μη δύναται να κινηθή, ήρχισεν ο δήμιος να τον εκδέρη από της κεφαλής αποσπών το δέρμα κατά λωρίδας εν μέσω των καγχασμών του Τούρκικου όχλου. Εις άλλος εκράτει καθρέπτην προ των οφθαλμών του θύματος, ερωτών, αν είναι ωραίος με τα κόκκινα και χωρίς τομάρι.Το θύμα ετήρει σιγήν μορφάζον μόνον ενίοτε εκ των φοβερών αλγηδόνων του προσήγαγον τότε και τον αδελφόν του Χατζή Σγουρομάλλην, και μόνον τότε και οι δύο αδελφοί οικτείραντες την δυστυχίαν των εξέβαλον δυνατούς μυκηθμούς. Αφού κατ ΄αυτόν τον τρόπον εθανατώθη ο μάρτυς αυτός της κρητικής ελευθερίας, αφέθη εκεί το σώμα του επί δύο ημέρας, και κατόπιν έδωκαν την άδειαν εις τέσσαρας Χριστιανούς και το έφεραν και το έθαψαν εις λάκκον, ως διηγείτο ο γέρων Οθωμανός, περί τα 10 – 15 βήματα από την Ν.Α. γωνίαν του φρουρίου Ακ- Τάμπιας, εκεί δηλ. περίπου όπου εκτίσθη τελευταίον το Βρεφοκομείον Γερωνυμάκη…  ».
Στην παραπάνω διήγηση αναφέρεται επίσης πως οι άνδρες που είχαν φυλακιστεί στον Κούλε έμειναν εκεί ακόμα 3 χρόνια με φοβερά βασανιστήρια, εργαζόμενοι αλυσοδεμένοι και την διάρκεια της νύχτας σε καταναγκαστικά έργα. Στερημένοι τροφής και ύστερα από πολλές κακουχίες κατόρθωσαν κάποτε κάποιοι να αποδράσουν από την δυτική παραλία, βαδίζοντας πάνω σε βράχους ή κολυμπώντας και όσοι δεν συνελήφθησαν, κατάφεραν ύστερα από μέρες ταλαιπωριών να φτάσουν στην Μεσαρά , όπου ο Κουρμούλης τους παρέλαβε και τους έκρυψε σε σπήλαια. Εκεί απεβίωσε και ο Πρωτόπαππας. Ελάχιστοι κατάφεραν να φτάσουν στα Σφακιά.
Το 1939 το άγαλμα του ήρωα Δασκαλογιάννη τοποθετήθηκε στην πλατεία που έφερε πλέον και το όνομά του.
Θρύλος, μύθος, ιστορία …τι συνέβη στ΄αλήθεια; Κανείς δεν ξέρει , μόνο οι παραδόσεις μας λένε ότι έχει διασωθεί και εκείνο το περίφημο λαϊκό ποίημα του Σφακιανού ριμαδόρου Μπάρμπα – Παντζελιό με τους 1.034 δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους, το γνωστό « Τραγούδι του Δασκαλογιάννη».
Τούτες οι θύμησες ήρθαν σήμερα… Φρίκη και μόνο στη σκέψη, αδύνατον να χωρέσει ο ανθρώπινος νους τούτη την πράξη… Συλλογίστηκα πως σε λίγο θα γεμίσει γέλια και φωνές η πλατεία, μικροπωλητάδες και μηχανάκια σταθμευμένα παράνομα και κανένας δεν θα γυρίσει να κοιτάξει για λίγο τούτη τη μορφή. 244 χρόνια έχουν περάσει ..σαν σήμερα. Εδώ  κοντά, δίπλα μας στη ίδια γη που πατάμε …
Πήρα το ποδήλατο και κατευθύνθηκα στο λιμάνι… Έφτασα μπροστά στο « Φρούριο της Θάλασσας », στον Κούλε…
-Άρχοντά μου, του ‘ πα, αντέχεις τόσο χρόνια, τόσες τρικυμίες και τόσα τερτίπια της μοναδικής ερωμένης σου, της θάλασσας ,αλλά πως… πως  άντεξες να ακούς τούτες τις κραυγές;
Αν και μπουνάτσα σήμερα, ένοιωσα κι εγώ την ταραχή . Είναι ο μόνος « ζωντανός» που έζησε μέρος της φρίκης στα σπλάχνα του…. Φωνές σαν  να άκουσα, κλάματα, παρακάλεσες, πόνο πολύ… Την ίδια στιγμή ένας υπέροχος ήλιος είχε αρχίσει να  ανεβαίνει σιγά σιγά σκορπώντας κάθε δυσάρεστη σκέψη, κάθε ασχήμια. Τον κοίταξα χαμογελαστή πια. Τον ένοιωσα για μια ακόμα φορά… Πότε δεν ήθελε, δεν έφταιγε αυτός… όμως τι να ΄κανε …
Πέτρα ήταν, δεν ήταν άνθρωπος …η ψυχή  του όμως δεν ήταν πέτρινη …ποτές!
 
*σερασκέρης (διοικητής μεγάλης στρατιωτικής μονάδας )
 ** Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

πηγή: cretalive 

Πρόταση γάμου με άρωμα Κρήτης στον "αέρα" (video)

Με Κρητικό έρωτα και άρωμα, επισφραγίστηκε χθες βράδυ και το τελευταίο τηλεοπτικό "Πάμε Πακέτο". Κι αυτό γιατί ο  γνωστός σχεδιαστής μόδας Ερωτόκριτος, ήταν ο αποστολέας του τελευταίου πακέτου της σεζόν.

Ο Ερωτόκριτος, «λαβωμένος» από τα βέλη του έρωτα, ζήτησε τη βοήθεια της εκπομπής για να προχωρήσει σε μια δημόσια πρόταση γάμου, στο μοντέλο από την Κρήτη, Μαρία Τσαγκαράκη!

Τι αποφάσισε τελικά η όμορφη Κρητικοπούλα; Παρακολουθείστε το βίντεο.
πηγή: neoiorizontes

Ποτέ την Κυριακή…Τα παλιά χρόνια στην Κρήτη!

Παλιά η Κυριακή, ήταν μέρα ξεκούρασης, μέρα χαράς, ξεγνοιασιάς, και σε δουλειές όπως μάζεμα της ελιάς,θέρος κλπ δεν πήγαιναν

---

Αλλά και στο σπίτι πάλι, κάποιες δουλειές δεν τις έκαναν.
Κάποιες δουλειές η ασχολίες, είχαν να κάνουν με προλήψεις, και από γενιά σε γενιά μάθαιναν οι νέοι από τους παλιούς να τις αποφεύγουν, γιατί απλά το έλεγε η παράδοση.
»Ηταν κακό» έλεγαν να το κάνεις Κυριακή, και αν κάνεις κάτι, αυτό »δεν θα σου βγεί σε καλό»!
Έτσι ποτέ την Κυριακή δεν ζυμώνανε.
Ποτέ την Κυριακή δεν έπλεναν ρούχα.
Ποτέ δεν σκουπίζανε το σπίτι Κυριακάτικα.
Ποτέ δεν ράβανε, η μπαλώνανε, δεν πλέκανε γενικά.
Ποτέ δεν σιδερώνανε την Κυριακή.
Ποτέ δεν υφαίνανε στον αργαλειό, αλλά ούτε και έκλωθαν την κλωστή στο αδράχτι.

Ποτέ την Κυριακή δεν έκοβαν τα μαλλιά τους.
Ποτέ την Κυριακή δεν λουζόταν.
Ποτέ την Κυριακή δεν έκοβαν τα νύχια τους.
Κυριακή δεν πήγαιναν για χοχλιούς, αλλά κι αν πήγαιναν, μάζευαν όσους θα έτρωγαν εκείνη την ημέρα! Ποτέ δεν φύλαγαν για την επ’ αύριο η να έχουν και τις άλλες μέρες.
Ακόμα κι αν βρεις πολλούς χοχλιούς, έλεγαν, αυτοί θα χαλάσουν!

Ποτέ την Κυριακή δεν πήγαιναν για βρούβες η λαψανίδια.
Κι αν πήγαιναν, η παράδοση πάλι έλεγε να μαζέψουν μόνο όσα χρειαζόταν να φάνε εκείνη την ημέρα!
Αν πάλι βρεις περισσότερα για να έχεις, αυτά θα βρωμίσουν!

Βέβαια, αυτά συνέβαιναν παλιά, γιατί σήμερα, κυρίως οι νεότεροι δεν τα πιστεύουν και ως εκ τούτου δεν τα εφαρμόζουν, και η Κυριακή έγινε πια μια μέρα σαν τις άλλες.
Όμως φτάνει να ρωτήσει κανείς έναν παλαιότερο για να βεβαιωθεί για του λόγου το αληθές τι συνέβαινε τότε…

Φωτογραφίες – κείμενο: Γεώργιος Χουστουλάκης

πηγή: cretanmagazine

Ρεπόρτερ του National Geographic μαζεύει χόρτα στην Κρήτη και «κουζουλαίνεται» με τους Κρητικούς (Φωτογραφίες)

Η μεσογειακή διατροφή αποτελεί αγαπημένο θέμα στην υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ενώ η μακροζωΐα των κατοίκων στα ελληνικά νησιά, έχει αναγάγει την ελληνική κουζίνα σε παγκόσμιο διατροφικό πρότυπο.

Ο φωτορεπόρτερ του National Geographic Μάθιου Πάλεϊ ταξίδεψε μέχρι την Κρήτη και απαθανάτισε την καθημερινότητα των κατοίκων στα χωράφια, την συγκομιδή ελιών και χόρτων και φυσικά το μεσημεριανό τους τραπέζι, σε μία προσπάθεια να κατανοήσει τα μυστικά της διατροφής τους.

Όπως αναφέρει μεγάλη εντύπωση του έκαναν οι άνθρωποι που γνώρισε εκεί. «Η Βαγγελιώ Τσιμπράγκου είναι 80 χρονών και μαζεύει με άνεση χόρτα στο χωριό Μέρωνας της κεντρικής Κρήτης, κάτι που κάνει από τότε που ήταν μικρό κορίτσι»

Ακολουθώντας την Βαγγελιώ, ο Πάλεϊ είχε την ευκαιρία να ζήσει την προετοιμασία και το τραπέζι μίας παραδοσιακής ελληνικής οικογένειας: «Το μεγαλύτερο νησί στην Ελλάδα, η Κρήτη είναι ένας κόσμος από μόνο του, πολύ ευνοημένο από τους θεούς. Πράγματι, η τροφή είναι άφθονη. Οι κρητικές διατροφικές συνήθειες είναι αυτές που καθορίζουν τη μεσογειακή διατροφή, μία από τα παλαιότερες δίαιτες που εξακολουθούν να είναι δημοφιλείς μέχρι σήμερα. Συναντώ την οικογένεια της Βαγγελιώς. Όλοι ήταν έξω στα χωράφια και έτσι φέρνουν στο τραπέζι φρέσκα άγρια χόρτα μέσα σε ένα τραπεζομάντιλο. Η συνομιλία είναι δυνατή και ζωντανή, με φιλικά πειράγματα που διακόπτονται από πλούσιο γέλιο, χειρονομίες και γκριμάτσες. Όλοι οι άνθρωποι είναι απίστευτα φιλόξενοι και σε κάνουν να νιώθεις σαν στο σπίτι σου. “Τώρα, θα κάνουμε καλιτσούνια!” φωνάζει Στέλλα. Αυτά είναι μικρά πιτάκια με άγρια χόρτα διαλεγμένα με το χέρι. Η Στέλλα ετοιμάζει ζύμη πάνω στο τραπέζι, την απλώνει και την κόβει σε μικρά τετράγωνα. Οι άνδρες έξω τρώνε ξηρούς καρπούς και ελιές με ρακή. Μόλις πακετάρει τα χόρτα στη ζύμη, ρίχνει τα πιτάκια να τηγανίζονται σε ελαιόλαδο.»

Έκπληκτος ο Πάλεϊ αναφέρει ότι ρώτησε τη Στέλλα πώς ξέρει ποια χόρτα να μαζέψει: «”Πες μου για τα χόρτα” της λέω. “Τι μάζεψες σήμερα;" Ακουμπώντας στο τραπέζι η Στέλλα λέει με ένα χαμόγελο, "Ω, υπάρχουν πάνω από 20 είδη εκεί έξω, εάν ξέρετε πού να τα βρείτε." "Τόσα πολλά;" ρωτάω έκπληκτος. «Έλα ... μην μου πείτε ότι μπορείτε να τα αναγνωρίσετε όλα αυτά;" "Φυσικά και μπορώ!" απαντά η Στέλλα "και τα ξέρω με το όνομα τους”. Την προκαλών να μου τα πει όλα και αρχίζει με τα μάτια κλειστά συγκεντρωμένη: χρυσή, γαϊδουράγκαθο, στύφνος, μολόχα, λάπαθο, αμάραντος, τσουκνίδα, πικραλίδες, αντράκλα, βελόνες βοσκού, βίκος, σταμναγκάθι, πικρή αποβάθρα , άγριο μάραθο, δόρυ του βασιλιά ... " και ο κατάλογος συνεχίζεται. Δεν είμαι αρκετά γρήγορος για να τα γράψω όλα αυτά. Οι περισσότεροι από εμάς νιώθουμε περήφανοι αν ξεχωρίσουμε το σχοινόπρασο από μαϊντανό. Οι άνδρες μου σερβίρουν κρασί και το πιάτο μου ξεχειλίζει από σαλιγκάρια. Ένας άνδρας αρχίζει να παίζει την λύρα. Φάβα και μικρές τηγανητές σαρδέλες εμφανίζονται στο τραπέζι μαζί με ένα άλλο πιάτο με κάτι που μοιάζει με μικροσκοπικό σπαράγγια. Ο Μανώλης κάθεται δίπλα μου. Στρίβει ένα τσιγάρο και μου δείχνει το πιάτο. "Αυτό είναι φάρμακο. Γιατρικό!” Λέει με τρανταχτό γέλιο “Φάε πολύ από αυτό!". Προσπαθώ να πάρω μια γεύση. Είναι λίγο πικρό, το είδος των πικρών που διαισθάνεσαι ότι κάνει καλό.

“Άσε το φαγητό να είναι το φάρμακο και το φάρμακο η τροφή σου” είχε πει ο Αριστοτέλης. Αισθάνομαι ότι θα μπορούσα να ζήσω εδώ ευχάριστα για μεγάλο χρονικό διάστημα, σίγουρα αρκετό καιρό για να μάθω να ξεχωρίζω το μάραθο από το σταμναγκάθι.»

πηγή:e-mesara

Τι δεν θα ζητήσετε ποτέ από ένα Κρητικό

Από έναν κρητικό, μπορείτε να ζητήσετε ότι θέλετε. Μπορείτε να του ζητήσετε τον ουρανό με τ’ άστρα! Θα είναι σίγουρα πρόθυμος να σας εξυπηρετήσει!

---

Προσέξετε όμως γιατί άν του ζητήσετε ορισμένα πράγματα, θα το μετανοιώσετε! Θα μπερδευτείτε, και η δουλειά θα πάει απ’ το κακό στο χειρότερο! Θα είναι χάσιμο χρόνου, και προ παντός δεν θα εξυπηρετηθείτε! Έτσι θά ήταν προτιμώτερο τα παρακάτω να τα αποφύγετε!
Για του λόγου το αληθές, δεν θα του ζητήσετε ποτέ ένα κλειδί! Γιατί εσείς κλειδί του ζητήσατε, εκείνος όμως θα σας φέρει μια βρύση!
Μην του ζητήσετε ποτέ σύρμα για να δέσετε κάτι… Εκείνος θα σας φέρει ολόκληρο συρτάρι από το ντουλάπι!
Μήν του ζητήσετε ποτέ μιά τάβλα! Εκείνος θα σηκώσει στην πλάτη του ολόκληρο τραπέζι και θα σας το φέρει!
Μην του ζητήσετε ποτέ νύμα…. Αυτός, ή κανένα μεγάλο καρφί θα σας φέρει, η ένα μυτερό ξύλο!
Μην του ζητήσετε να σας φέρει ένα… πούμα! Αλλα και να σας φέρει μην ανησυχείτε, δεν θα σας κατασπαράξει, γιατι ο κρητικός, θα πάει εκεί που έχει τα παλιά κατσαρολικά η μάνα του, και θα σας φέρει ένα καπάκι κατσαρόλας!
Μην του ζητάτε για προίκα ένα ωραίο κτήμα και κάνετε όνειρα… Θα απογοειτευτείτε όταν απλά θα δείτε πως αυτός σας έφερε ένα …γάιδαρο! Αντε μπορεί και κανένα μουλάρι…
Μην του ζητήσετε ποτέ για το μέσον σας κάποιο σπουδαίο υπουργό! Εκείνος θα σας φέρει ένα σκονισμένο κάλφα βοηθό της οικοδομής γεμάτον λάσπες!
Μην ζητήσετε σάκο για τον ρουχισμό σας… Θα σας φέρεί ένα ωραιότατο σακάκι!
Κι άν θέλετε να ζεσταθείτε και θέλετε να του ζητήσετε πράγματι μια καπότα να ρίξετε στην πλάτη σας… Τη βάψατε! Εκείνος θα κάνει μεν χαρά, και με το δίκιο του, αφού θα σας φέρει ένα προφυλακτικό!Εσείς δεν ξέρω πως θα τα ξεκαθαρίσετε με το προφυλακτικό που θα φέρει….
Μην του ζητήσετε έναν ωραίο καβαλάρη, όπως τον ονειρεύεστε, γιατί θα σαν φέρει το στήριγμα της λύρας που στηρίζει τις χορδές!
Ποτέ μην ζητήσετε την παλάμη του να σας την δώσει… Εκείνος θα σας φέρει το φτυάρι! Και ελπίζουμε όχι στο κεφάλι!
Μην του ζητήσετε ποτέ το ξυλίκι που παίζατε παιδιά… Θα σας φέρει τον παλιό πλάστη της μάνας του!
Μην του ζητήσετε ποτέ λίγη φούντα να δείτε πως είναι… Θα καταλάβει λάθος και θα κόψει ένα δροσερό λιόκλαδο απο την ελιά να σας το προσφέρει!
Μην του ζητήσετε ποτέ έναν πίνακα, που τυχόν θέλετε να γράφετε σημειώσεις… Θα εκπλεγείτε όταν δείτε να σας φέρνει ολόκληρο καζάνι, μάλιστα τεράστιο, από εκείνα που βράζουν το γάλα οι βοσκοί!
Μην του πείτε πως θέλετε ένα σανίδι… Εκείνος θα έρθει με μια τσάπα και θα σας κάνει γύρω σας ένα μεγάλο αυλάκι!
Κυρίως βέβαια μην του πείτε ποτέ μα ποτέ, πως θα θέλατε ένα πουλί! Εκείνος πάλι σίγουρα θα καταλάβει λάθος, και σύγουρα για να σας εξυπηρετήσει θα ξεσκιστεί να σας το φέρει…
Εσείς όμως από τη μερίά σας μην του το δείξατε, το πόσο απογοητευτήκατε …. σαν είδατε να σας φέρνει απλά ένα …γραμματόσημο!
Κείμενο- φωτοφραφία: Γεώργιος Χουστουλάκης 

πηγή:cretanmagazine